Ligatury
Ligatura to znak stanowiący połączenie dwóch lub więcej liter.
Rodzaje ligatur
Ligatury standardowe. W części krojów pisma litera »f« (szczególnie w odmianach pochyłych) posiada przewieszkę potencjalnie kolidującą z następującą po niej literą. W łacinie (a więc języku pierwotnym dla alfabetu łacińskiego) najczęściej występującymi zestawieniami są: »ff«, »fi«, »fl«, »ffi« i »ffl«. Ligatury powstałe z tych zestawień okazały się wystarczające także dla języka angielskiego. Stąd też takich właśnie pięć ligatur jest obecne w większości fontów.
Charakterystyka niektórych języków (częstość występowania kolidujących ze sobą zestawień liter) może powodować celowość projektowania dodatkowych ligatur standardowych.
Ligatury estetyczne. Ligatury estetyczne są tworzone w celu podniesienia estetyki składu.
Ligatury językowe. W niektórych językach połączenia liter stanowią osobny znak pisma (element alfabetu – literę). W takich przypadkach można mówić o ligaturach językowych.
Stosowanie ligatur
O użyciu ligatur standardowych czy estetycznych w danym składzie decyduje osoba składająca. Każdorazowa decyzja zastosowania ligatur powinna być uzasadniona i przemyślana.
Brak ligatur standardowych może powodować nadmierne rozlewanie się farby w druku i powstawanie niepożądanych zgrubienia.
Ligatury estetyczne mogą podnieść typograficzną jakość tekstu. Ponieważ jednak współcześnie nie są one zbyt rozpowszechnione, mogą spowodować konfuzję u niewyrobionego czytelnika.
Są też sytuacje, gdy ligatur nie powinno się stosować, bądź ich stosowanie jest wątpliwe.
- W składzie, w którym zwiększone są odległości międzyliterowe. Odległości pomiędzy literami w ligaturach nie zwiększają się. Prowadzi to do niepożądanego efektu.
- W książkach dla dzieci. Dzieci uczące się czytać nie znają ligatur i mogą w nich nie rozpoznać składowych liter.
- W niektórych krojach (szczególnie w składach małym stopniem pisma) ligatura »fl« (także ligatura »fi«, choć w mniejszym stopniu) może bardzo przypominać majuskułową literę »A«. Obniża to czytelność tekstu, szczególnie gdy taka ligatura znajduje się na początku wyrazu.
[wersja 2021-01-19]
