Różni autorzy

DISPUTAT: MISCELLANEAR: VOL: II. [tytuł grzbietowy]

Miejsce wydania: , wydawca: , rok wydania: 1635, wymiary: 160×193 mm, stron: 2032, oprawa: twarda w pergamin, uwagi: napis na grzbiecie złoty tłoczony na szyldziku.

[klocek introligatorski z XVIII wieku zawierający 34 dzieła z lat 1635–1721]

Zgodnie z zasadami bibliografowania powinienem wypisać osobno dane wszystkich dzieł zawartych w klocku introligatorskim. Tym razem odstąpię od zasad, bo wolumin znajduje się w moim księgozbiorze ze względów typograficznych, a nie treściowych. Nota bene na dwóch kartach przyklejonych do wyklejki XVIII-wieczny bibliotekarz wypisał tytuły wszystkich dysertacji w kolejności występowania w księdze.

Zdecydowana większość adligatów (kolejnych dzieł oprawionych w klocku) pochodzi z Helmstedt w Dolnej Saksonii. Zawierają głównie prace naukowe po łacinie pióra profesorów miejscowego uniwersytetu zwanego Academia Julia. Są też druki z Lipska, Jeny i Halle. Osobliwością jest dziełko z 1665 roku pod tytułem Homo politicus z ukrytym pod kryptonimem nazwiskiem autora – Pacifico à Lapide – oraz miejscem wydania – Cosmopolis.

Druki z klocka pokazują na przestrzeni niemal stulecia w Niemczech recepcję pisma Claude’a Garamonda (1480–1561) – warianty kroju mniej lub bardziej udane. Można prześledzić, jak zmieniają się proporcje oczka czcionek w zależności od stopnia pisma. Są tu przykłady kształtów i użycia ligatur, liter alternatywnych i innych znaków pisarskich. Ponieważ mamy do czynienia z tekstami naukowymi, można też zaobserwować, jak zmieniają się w czasie sposoby składania przypisów, metody paginowania czy też komponowania stron tytułowych.

Połączone wspólną oprawą druki składają się na pokaźny fragment historii kroju pisma, który używany po dziś dzień na różnych nośnikach, od matalowych czcionek po komputerowe fonty, stał się najtrwalszym artefaktem kultury materialnej Renesansu.

Andrzej Tomaszewski

[Szelest wtóry]