Punkty typograficzne

System Didota

Polska Norma [PN-P-5510:70 Jednostki wielkości typograficznych] definiuje jeden punkt typograficzny w systemie Didota jako 1/2660 część metra. Taką wielkość ustalili Hermann Berthold (niemiecki odlewacz czcionek) i Wilhelm Förster [często w zapisie Foerster] (dyrektor berlińskiego obserwatorium astronomicznego) w roku 1879.

Jednocześnie PN-P-5510:70 wprowadza korektę na liniową rozszerzalność termiczną materiału wielkości 0,333 mm na metr przy ogrzaniu od 0°C do 20°C.

Dwanaście punktów typograficznych stanowi cycero, a 48 punktów (4 cycera) to kwadrat.

System Didota formalnie obowiązuje w całej Europie (także w Polsce), z wyjątkiem Wielkiej Brytanii.

Nazwa jednostki Skrót Symbol Wymiar 0°C [mm] Wymiar 20°C [mm]
Punkt p. Punkt typograficzny 0,375940 0,376065
Cycero cyc. Cycero 4,51128 4,51278
Kwadrat kw. Kwadrat 18,04512 18,05112

Nowy punkt Didota

W kilku miejscach (na przykład Peter Karow: Digital Typefaces: Description and Formats, Springer-Verlag 1994, s. 16 czy DIN 16507-1:1998) pojawia się definicja punktu Ditota jako 3/8 milimetra, czyli 0,375 mm. Taka wielkość punktu typograficznego jest też czasami nazywana metrycznym punktem Didota, gdyż konwersja punktów na milimetry daje dość eleganckie rezulataty.

Nazwa jednostki Skrót Wymiar [mm]
Punkt nd 0,375
Cycero nc 4,5
Kwadrat 18

System Pica

W Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych Ameryki i Kanadzie obowiązuje system miar typograficznych nazywany systemem Pica.

Standard Pica (ang. American Point System) został ustalony przez Amerykańskie Stowarzyszenie Właścicieli Odlewni Czcionek (United States Typefounders’ Association) w roku 1886. Wielkość pica zdefiniowano jako tę, której używała firma MacKellar, Smiths & Jordan, czyli 35/83 centymetra [Richard L. Hopkins: Origin Of The American Point System, Hill & Dale Press 1976, s. 60], [Theodore Low De Vinne: The Practice Of Typography, The Century 1900, s. 150]. Jest to tak zwane pica Johnsona.

Punkt typograficzny w systemie Pica stanowi 1/12 pica.

Nazwa jednostki Skrót Wymiar [mm]
Punkt pt 0,3514056
Pica Johnsona pc / pi 4,2168675

W późniejszych czasach ustalenia te były wielokrotnie przeliczane, konwertowane i kontestowane. Współcześnie najczęściej podawaną definicją punktu typograficznego w systemie Pica jest wielkość 0,013837 cala [NIST Handbook 44 appendix C], [Encyclopædia Britannica volume 23 s. 448].

Nazwa jednostki Skrót Wymiar [mm]
Punkt pt 0,3514598
Pica pc / pi 4,2175176

Punkt typograficzny w systemie Pica jest nazywany punktem amerykańskim czy punktem anglosaskim.

System PostScript

John Warnock i Charles Geschke, twórcy języka PostScript, ustalili wielkość punktu typograficznego jako 1/72 cala.

Większość programów do składania tekstów, będących współcześnie w masowym użyciu, domyślnie posługuje się punktem typograficznym w definicji PostScriptowej.

Punkt typograficzny w definicji języka PostScript jest nazywany czasami punktem PostScriptowym albo punktem DTP.

Nazwa jednostki Skrót Wymiar [mm]
Punkt PostScriptowy pt 0,352(7)
pica pc / pi 4,2(3)

[wersja 2022-08-26]