Janusz Gruchała

Iucunda familia librorum. Humaniści renesansowi w świecie książki

Miejsce wydania: Kraków, wydawca: Universitas, rok wydania: 2002, wymiary: 136×204 mm, stron: 328, oprawa: broszurowa, uwagi: dedykacja »Panu Andrzejowi Tomaszewskiemu z podziękowaniem za wieczór poświęcony studentom Katedry Edytorstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Janusz Gruchała, Kraków 30.05.2011«.

Zważywszy mojego bzika na punkcie XV- i XVI-wiecznej typografii, to jest książka chyba specjalnie pisana dla mnie. Nie wiem, co Klaudia Socha naopowiadała o mnie profesorowi Jagiellońskiej Wszechnicy, ale wręczył mi egzemplarz w swoim gabinecie na Gołębiej 14. Książkę przyjąłem z atencją dla darczyńcy. Przy lekturze, w towarzystwie renesansowych humanistów i drukarzy, czas podróży koleją z Krakowa do Warszawy dobiegł końca niezauważony, choć nie jeździło jeszcze Pendolino.

Iucunda familia librorum otrzymałem dziewięć lat po ukazaniu się tomu w księgarniach. Dla mnie jednak książka była zupełnie świeża, bo zupełnie przegapiłem jej wydanie. Miałem już za sobą Rewolucję Gutenberga Elizabeth Eisenstein, a mimo to dopiero Janusz Gruchała uporządkował i uzupełnił moją niewąską, lecz chaotyczną i amatorską wiedzę o początkach nowożytnego edytorstwa.

Nieśmiałe początki wspomnianego na wstępie bzika pojawiły się, gdy jako młodzian w wieku przedmaturalnym chwyciłem grubą książkę stojącą na półce w rodzinnym domu, zbiór historycznych esejów Stanisława Łempickiego (1886–1947), profesora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Zapamiętałem obrazowo przedstawione Turnieje literackie w epoce Renesansu, rozdział Polskie koneksje dynastii Manucjuszów oraz Ze studiów nad Zamoyskim – o hetmanie i kanclerzu Janie Zamoyskim, którego postać wciąż robi na mnie wrażenie. Jest tam też rozdział o ulubionym bohaterze Janusza Gruchały – Erazm z Rotterdamu i jego stosunki z Polską. Dzisiaj pożółkły wolumin stoi u mnie w gronie książek istotnych. Nawiasem mówiąc, jego okładkę projektował dwudziestotrzyletni Andrzej Heidrich.

• Łempicki Stanisław: Renesans i humanizm w Polsce. Materiały do studiów. Warszawa 1951, Czytelnik. [172×242 mm, 476 s., oprawa broszurowa]

Andrzej Tomaszewski

[Szelest trzeci]